ТОШКЕНТ ШАҲАР ИЧКИ ИШЛАР БОШ БОШҚАРМАСИ

Тошкент шаҳар ИИББ хотин-қизлар масалалари бўйича инспекторлар фаолиятининг натижалари ҳақида

Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бошқармаси хотин-қизлар масалалари бўйича инспекторлар фаолияти аёлларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, уларнинг ҳуқуқий саводхонлигини ошириш, дискриминация ва зўравонликнинг барча шаклларига йўл қўймаслик, шунингдек, ҳуқуқбузарликларни эрта даврда олдини олишга қаратилган. Ушбу йўналишларда катта инспекторлар ва манфаатдор ташкилотлар билан ҳамкорликда 2024 йилнинг 10 ойи давомида сезиларли ишлар амалга оширилди.Ўтган даврда Тошкент шаҳрида турли хил тазйиқ ва зўравонликлардан жабр кўрган хотин – қизларга 1623 та ҳимоя ордерлари берилди. Улардан 457 нафари жисмоний зўравонлик, 58 нафари иқтисодий зўравонлик, 1063 нафари руҳий зўравонлик, 45 нафари эса бошқа тазйиққа учрагани маълум бўлган. Ҳимоя ордери бериш натижасида: 755 та оила яраштирилди. 742 та низо бартараф этилди. Шунингдек, хотин – қизларнинг 92 нафари реабилитация марказига жойлаштирилиб, тиббий ва психологик кўмаклар берилди.Бундан ташқари, хотин-қизлар масалалари бўйича инспекторлар манфаатдор ташкилотлар билан ҳамкорликда қуйидаги ишларни амалга оширдилар: 356 нафар аёл ишга жойлаштирилди, 726 нафар аёлга моддий ёрдам кўрсатилди, 70 нафари тадбиркорлик фаолиятини ривожлантиришда қўллаб-қувватланди.Шу билан бирга, ҳисобот даврида аёллар учун 3.3 мингдан ортиқ спорт ва маданий-оммавий тадбирлар ташкил этилди. Маҳаллада ва таълим муассасаларида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятларни олдини олиш, аёллар ҳуқуқи ва эркинликлари бўйича қонунларни тушунтиришга қаратилган учрашувлар ўтказилди.Шунингдек, 2024 йил 20 октябрдан 20 ноябргача инспекторлар томонидан «Оилавий низоларни медиация тартибида ҳал этиш» йўналишида махсус профилактик тадбир ташкил этилди. Ушбу тадбир давомида 348 та ажрим ёқасидаги оилалар ўрганилди, 338 та оила билан профилактик суҳбатлар ўтказилди, тушунтириш ишлари натижасида 151 та оила яраштирилди, 156 та оиладаги низолар бартараф этилди, 116 та оила муаммолари ҳал этилди. 16 нафар аёл реабилитация марказига жойлаштирилди. 260 нафарига юридик ёрдам, 225 нафарига эса психологик ёрдам кўрсатилди. 

27 Ноябр 2024 йил

74

Аёллар бахти – жамият тараққиёти гарови

Гулзода Пулатова кўп йиллар Ички ишлар вазирлигида раҳбар лавозимларда ишлаган отаси Ўткир аканинг ишини давом эттиришни ният қилиб, мактабни тамомлагач, Ички ишлар вазирлиги Академиясига ҳужжатларини топширди. 2002 йилда  уни муваффақиятли тугатиб, пойтахтнинг Юнусобод тумани ИИБ Хорижга чиқиш-келиш ва фуқароликни расмийлаштириш бўлимида инспектор лавозимида фаолиятини бошлади Устозлари:  бўлим инспекторлари капитан Азиз Мирзабеков, катта лейтенант Шаҳзода Атабаевалар билимга чанқоқ, тиришқоқ ёш кадрга устозлик қилишди. Соҳанинг ўзига хос жиҳатларини пухта ўрганди. Сўнгра бир муддат Яшнобод тумани ИИБ Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бўлимида ишлаган Гулзода 2015 йили пойтахт ИИББ Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бошқармасига катта инспекторлик лавозимига ўтказилди. Бу вақтда у майор унвонида эди. 2019 йилдан бошлаб эса ИИББ ҲПБ Хотин-қизлар масалалари бўлими, муҳим топшириқлар бўйича инспектор лавозимида иш бошлаган қаҳрамонимиз бугун подполковник унвонида.– Вазифамиз турмушда қийналиб, оғир оилавий  аҳволда, тушкунликка тушиб қолган, оилавий зўравонлик ва тазйиқларга учраган, камситилган, ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қила олмайдиган, ёрдамга муҳтож  хотин-қизлар билан ишлаш, – дейди подполковник Гулзода  Пулатова. – Жойларда 68 нафар хотин-қизлар масалалари бўйича ишловчи инспекторларимиз бор. Улар билан ҳамкорликда жойлардаги ҳолатлар ўрганилади. Маҳаллий ҳокимиятлар, тиббиёт муассасалари ва бошқа мутасадди ташкилотлар  кўмагида уларга зарур ёрдам кўрсатилади.Маълумки,  юртимизда аёллар, уларнинг муаммолари, манфаатларини ҳимоя қилиш устувор вазифалардандир. Аёлларимизнинг жамиятда тутган ўрни, мавқеи, ҳурмат-эътиборини  юксалтириш, ҳақ-ҳуқуқлари кафолатини таъминлаш, фарзанд тарбиясидаги ролини ошириш, таълим ва касбий кўникмаларини олишлари, муносиб иш топишлари, ижтимоий фаоллигини оширишга қаратилган қатор ҳужжатлар қабул қилиниб, ҳаётга татбиқ этилмоқда. Узоққа бормайлик, жорий йилнинг сентябрь ойида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш механизмларини янада такомиллаштириш, уларнинг муаммоларини ҳал этишда ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори амалга оширилаётган ишларнинг узвий давомидир. Сир эмас, ҳамон оилавий зўравонликлар, оилавий тазйиқ ва камситилишларга барҳам берилгани йўқ. Таъкидлаш жоизки, нафақат эрнинг зўравонлиги ва бошқа салбий муносабатлари, балки қайнона-қайнота, яқинлари томонидан ҳам бу каби салбий ҳолатларнинг учраши бор гап. Аксарият ҳолларда  аёлларнинг ўз ҳақ-ҳуқуқларини билмаслиги, ота-оналар томонидан рўзғор юритишга тайёрламай, касб-ҳунар ўргатмай турмушга бериш ҳолатлари ҳам бунинг келиб чиқиш сабабларидан биридир. Афсуски, кўпчилик аёллар андиша қилиб, ор-номуси, маҳаллада обрўсизланиши ва бошқа сабаблар туфайли зўравонлик ҳолатларини яшириб келишади. Аммо касални яширсанг, иситмаси ошкор қилади деганларидек, пичоқ суякка бориб тақалгач ёки аянчли якун топгач юзага чиқади. Ана шундай ҳолатларга йўл қўймаслик мақсадида, туман ИИО ФМБда хотин-қизлар масалалари бўйича  фаолият олиб борувчи ходимлар ўз ҳудудларидаги аҳволни маҳалла аҳли билан биргаликда ўрганиб чиқиб, тегишли чора-тадбирларни белгилайдилар. Жойлардаги аҳволни ўрганиш асносида жорий йилнинг 9 ойи давомида зўравонлик ва тазйиқларга учраган аёлларга мингдан ортиқ ҳимоя ордерлари берилган. Шунингдек, аёлларни иш билан бандлигини таъминлаш борасида улар касб-ҳунар курсларига жалб этилади. Фарзандларига эса  спорт билан шуғулланиши учун турли спорт тўгаракларига сертификатлар берилади. Зарур ҳолатларда аёлларга тиббий ёрдам кўрсатилади, ҳимоясини таъминлаш мақсадида реабилитация ва мослаштириш марказига жойлаштирилади. Афсуски, амалиётда суд орқали ажрашиб, шахсий адоват сабаб фарзандларни отага кўрсатмаслик ҳолатлари ҳам йўқ эмас. Бундай ҳолларда ҳар иккиси билан тушунтириш ишлари олиб борилади. Айтиш жоизки, бирор қарор қабул қилишдан олдин ҳар бир мурожаат  тегишли тартибда мутасаддилар билан ҳамкорликда чуқур ўрганилиб чиқилади, ҳар икки томон эшитилади. Чунки, асосий вазифа уларни жазолаш эмас, балки яраштириш, муросага келтириш, оилани сақлаб қолиш, нормал ҳаётни таъминлашдан иборатдир. Ҳар икки томон яраштирилган тақдирда ҳам бу иш охирига етказилди дегани эмас, улардан тез-тез хабар олиниб,  назорат қилиб турилади. Мақсадимиз эса битта – аёлларимизнинг бахтли саодатли яшаши, мукаммал фарзандлар тарбияси, ўз орзу ниятларини амалга ошириши, жамиятимизнинг тўлақонли кишисига айланишини таъминлдаш. Ва бу борада ишлар узлуксиз давом этаверади.

27 Ноябр 2024 йил

38

Қарз

        Кредит лотинча сreditum – “credo” – ишонаман, маъқуллайман сўзидан олинган бўлиб, пул маблағлари, товар ва хизматларни устама (фоиз) тўлаб қайтариб бериш шарти билан маълум муддатга олишни англатади. Содда қилиб айтсак – қарз. 1990 йилда туғилган Д.Азиз охирини чуқур ўйламай-нетмай қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сотиш билан шуғулланишни режалаштириб, "Mercedes Benz-500" автомашинасини гаровга қўйди-да банкдан катта миқдорда кредит олди. Бироқ режалаштирган иши фойда келтириш ўрнига қарз гирдобига торта бошлади. Қарз у кимдан, қаердан олинишига қарамай тўланиши шарт. Азиз саккиз ой амал-тақал қилиб белгиланган суммани тўлаб келди-ю, аммо тўққизинчи ойга келганда сувга тушган бўлка нондек шалвираб қолди. Чўнтак бўм-бўш, келадиган даромади йўқ. Катта умид боғлаган иши чаппасига кетди. Ҳашаматли автомашинасини у ёқдан-бу ёққа кўз-кўз қилиб учиртириб юргани билан пул осмондан ёғилмади. Азизнинг боши қотди. Бу ёқда тўланмаган ойлар учун пеня ёзиляпти. Автомашинасини сотай деса, шунча “обрў”ни йўқотиш, ошна-оғайнилари олдида кулгу бўлиш... Қандай қилса сих ҳам куймайди, кабоб ҳам... Узоқ ўйлаган Азиз 2021йилнинг мартида автомашинасини сотувга қўйди. 3 март куни Х.Анвар қўнғироқ қилиб суҳбатлашди ва ўша куни қаҳвахоналардан бирида учрашиб, автомашинани обдон кўздан кечирди. Азиз автомашина гаровга қўйилгани ҳақида чурқ этмади. Машина 38.000 АҚШ долларига баҳоланди. Анвар Азизга 20.000 АҚШ доллари берди ва эртаси куниёқ автомашинани нотариус орқали расмийлаштириб беришини, қолганини ўша ерда тўлашини айтганида, Азиз ҳужжатларда озгина камчиликлар борлиги, уларни тўғирлаш учун 20 кун муҳлат сўради. Шунча пулни берган Анвар эҳтиёткорлик қилиб, “ундай бўлса, расмийлаштирган кунимиз тўлиқ пулларни оласиз”, деганида Азиз унга фақат ҳайдаш ҳуқуқини берадиган ишончнома расмийлаштиришга мажбур бўлди, лекин автомашинани бермай ўзи ҳайдаб юрди. 27 март куни Азиз Анварга банкдан қарзи борлиги, автомашина гаровга қўйилганини айтишга мажбур бўлади ва автомашинани расмийлаштириш ва банк қарзини тўлаш учун деб ялиниб-ёлвориб яна етти минг АҚШ доллари олади-да автомашинани бериб юборишдан бошқа чораси қолмайди. Аммо олган пулларни банк қарзига тўламай ўз эҳтиёжлари учун ишлатиб юборади. Ноябрь ойига келиб қарзлари яна кўпайиб кетади. Унгача пиёда қолган Азиз автомашина ўзининг номида эканлигидан фойдаланиб, ноябрь ойида автомашинасини қидирувга беради ва Анвардан уни олиб қўяди. Анвар то ички ишлар органларига мурожаат қилгунича Азиз чаққонлик қилиб, алдов йўли билан автомашинани аввал Р.Қурбонга 23.600 АҚШ долларига сўнгра М.Шуҳратга 30.000 АҚШ долларига сотиб юборади.       – Азиз илгари 2010 йилда ҳам ўғирлик жинояти учун судланган бўлишига қарамай, алдаш ва ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан ўзганинг молини қўлга киритиш мақсадида яна жиноятга қўл уради, – дейди Мирзо Улуғбек тумани ИИО ФМБ ҳузуридаги Тергов бўлими катта терговчиси, подполковник Беҳзод Унгбаев. – Банкдан олган қарзини фирибгарлик йўли билан ўзгалар ҳисобидан тўлашни режалаштирган Азиз автомашинасини ундан олиб бунга, бундан олиб унга беравериб ўзи ҳам адашиб кетган. Агарда жабрдийдалар ўз вақтида ички ишлар органларига мурожаат қилишмаганда бу найранги қачонгача давом этарди, ўзига аён.           Жиноят ишлари бўйича Мирзо Улуғбек туман суди Х.Анварнинг қилмишини кўриб чиқиб, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 168-моддаси 4-қисми “а” банди (“Фирибгарлик”) билан айбли деб топди. Унинг қилмишига пушаймонлиги, жабрдийдаларга етказилган зарарни тўлиқ қоплаганлиги, оиланинг ягона боқувчиси эканлигини инобатга олиб, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 57-моддасини қўллаб, иш ҳақининг 20 фоизини давлат даромади ҳисобига ушлаб қолган ҳолда уч йилга ахлоқ тузатиш ишларига ҳукм қилди.

26 Ноябр 2024 йил

107

Эксперт-криминалистлар ўқуви

        Жиноят содир этилган воқеа жойига тезкор-тергов гуруҳи таркибида албатта эксперт-криминалист ҳам чиқади. Унинг ўз ишини қанчалик пухта ва моҳирона олиб бориши жиноятни тезкор очиш ва жиноятга жазо муқаррарлигини таъминлашда муҳим ўрин тутади. Куни кеча Тошкент шаҳар ИИББ да “Сайёр Академия” дастури асосида ўтказилган ўқув-семинар машғулотлари айнан шу соҳа ходимларининг фаолиятига бағишланди. Унда пойтахт ИИББ Эксперт-криминалистика маркази ва туманлар ИИО ФМБ бўлинмалари эксперт-криминалистлари иштирок этишди. Машғулотларни олиб борган ИИВ Академияси Криминалистик экспертизалар кафедраси бошлиғи ўринбосари, капитан Ф.Собиров семинар қатнашчиларига экспертизаларни ўтказишда процессуал, услубий ва техник талабларга амал қилиш зарурлиги, мавжуд муаммолар ва уларнинг ечимларига тўхталди. Бугунги жиноятларни очишда қўлланилаётган илғор техника имкониятлари ва дунё тажрибалари ҳақида маълумотлар берди. Шунингдек, маърузачи семинар қатнашчиларининг мавзулар юзасидан саволларига батафсил жавоблар бериб, ходимларнинг келгусидаги хизмат фаолиятларида билим ва кўникмаларини ошириш бўйича зарур йўналишларни кўрсатиб ўтди.

26 Ноябр 2024 йил

126

Интерактив хизматлар

Text to speech